Tình hình xây dựng và phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn năm 2023
Xác định phát triển kinh tế cửa khẩu nhằm tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Lạng Sơn, thời gian qua tỉnh Lạng Sơn đã tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế cửa khẩu...
Xác định phát triển kinh tế cửa khẩu nhằm tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Lạng Sơn, thời gian qua tỉnh Lạng Sơn đã tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế cửa khẩu, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.
Với nhiều giải pháp tích cực, kịp thời, đặc biệt là triển khai thực hiện Nghị quyết số 136-NQ/TU ngày 20/11/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về xây dựng và phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn đến năm 2030; đồng thời cùng với sự cố gắng nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân trên địa bàn Tỉnh, hoạt động đầu tư kinh doanh tại KKT cửa khẩu nói riêng và các cửa khẩu trên địa bàn Tỉnh năm 2023 nói chung duy trì được đà tăng trưởng kinh tế, kết cấu hạ tầng ngày càng được đầu tư khởi sắc, góp phần quan trọng bảo đảm an sinh xã hội, ổn định và cải thiện đáng kể đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, củng cố quốc phòng - an ninh, giữ vững trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Tỉnh.
Tỷ trọng GRDP của khu kinh tế cửa khẩu trong tỷ trọng GRDP tỉnh Lạng Sơn năm 2023 ước đạt 40,33% tăng 0,38% so với năm 2022. Tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh tăng mạnh so với năm 2022, ước thực hiện 4.780 triệu USD, đạt 125,8% kế hoạch, tăng 56,2%, trong đó xuất khẩu 2.730 triệu USD, đạt 210% kế hoạch, tăng 166,9%; nhập khẩu 2.050 triệu USD, đạt 82% kế hoạch, tăng 0,6% (đến 30/11/2023, lũy kế tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu tất cả các loại hình qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn ước thực hiện đạt 46.716,9 triệu USD (xuất khẩu 18.234,7 triệu USD, nhập khẩu 28.482,2 triệu USD), trong đó: (1) Kim ngạch xuất nhập khẩu mở tờ khai tại Cục Hải quan Lạng Sơn đạt 4.505 triệu USD (xuất khẩu đạt 2.570 triệu USD, nhập khẩu đạt 1.935 triệu USD); (2) kim ngạch xuất nhập khẩu các loại hình khác (bao gồm tạm nhập, tái xuất; chuyển khẩu; kho ngoại quan; quá cảnh; gia công) đạt 42.211,9 triệu USD (trong đó xuất khẩu đạt 15.664,6 triệu USD, nhập khẩu đạt 26.547,3 triệu USD). Xuất khẩu hàng hóa địa phương ước 156 triệu USD, đạt 101,3% kế hoạch, tăng 9,9%. Tổng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu 4.850 tỷ đồng, đạt 80,83% dự toán, tăng 11,35%.
Công tác lập quy hoạch xây dựng và quản lý quy hoạch được quan tâm triển khai thực hiện.
Trong năm, Ban Quản lý đã phối hợp với các sở, ngành rà soát, nghiên cứu tham gia ý kiến, thẩm định đối với các đồ án lập, điều chỉnh quy hoạch trong Khu kinh tế cửa khẩu (Khu KTCK) và Khu công nghiệp được giao quản lý; phối hợp tham mưu UBND tỉnh phê duyệt 03 đồ án quy hoạch phân khu; 01 nhiệm vụ quy hoạch và 01 hồ sơ điều chỉnh cục bộ quy hoạch. Tham mưu cho UBND tỉnh trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn, hiện nay đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục theo quy định trình Bộ Xây dựng thẩm định; hoàn thiện hồ sơ Nhiệm vụ Quy hoạch chung xây dựng khu vực cửa khẩu chính Chi Ma, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn đến năm 2045 gửi Bộ Xây dựng thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định.
Nhìn chung, công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch đã có những chuyển biến rõ rệt, kiến trúc và cảnh quan các khu vực cửa khẩu tiếp tục được quan tâm đầu tư phát triển, diện mạo khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn và các khu vực cửa khẩu đã cơ bản khang trang; các hạng mục vườn hoa, công viên, cây xanh tiếp tục được quan tâm đầu tư góp phần nâng cao chất lượng cảnh quan, môi trường khu vực. Các đồ án quy hoạch đã được tổ chức lập, rà soát, điều chỉnh theo định kỳ đúng quy định; chất lượng các đồ án từng bước được nâng lên, phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; công tác cắm mốc quy hoạch tiếp tục được quan tâm triển khai thực hiện.
Công tác đối ngoại tiếp tục được tăng cường
Tham mưu cho UBND tỉnh tăng cường và mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện với phía Trung Quốc, trọng tâm là Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc; duy trì thường niên Chương trình “Gặp gỡ đầu Xuân” giữa các Bí thư Tỉnh ủy và Hội nghị Ủy ban Công tác liên hợp giữa các tỉnh Hà Giang, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng (Việt Nam) và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc),...; thường xuyên trao đổi, hội đàm, gặp gỡ với các cơ quan chức năng hữu quan phía Quảng Tây, Trung Quốc để trao đổi trao đổi thông tin, thống nhất giải pháp hợp tác quản lý biên giới, thúc đẩy các hoạt động giao thương, xuất nhập khẩu hàng hóa, phối hợp giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc phát sinh giữa hai bên tạo điều kiện thuận lợi, tăng năng lực thông quan tại các cửa khẩu đang hoạt động cũng như tiếp tục thúc đẩy khôi phục thông quan hàng hoá trở lại đối với các cửa khẩu khác,... Trong năm 2023, Tỉnh ủy đã ký 02 thỏa thuận hợp tác với Khu ủy Quảng Tây, Trung Quốc; UBND tỉnh đã ký 02 thỏa thuận, các sở, ngành ký 07 thỏa thuận quốc tế; Ban quản lý đã chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành đã tổ chức 15 cuộc hội đàm, làm việc với các cơ quan phía Trung Quốc, gửi 49 Thư công tác,... để thống nhất các biện pháp cùng tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động thông quan hàng hóa của hai bên trên phương châm hữu nghị, hợp tác, phát triển và cùng có lợi. Với sự tích cực thực hiện đồng bộ các giải pháp, tới thời điểm hiện tại trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã có 07/12 cửa khẩu có hoạt động thông quan xuất nhập khẩu; lượng xe thông quan trung bình đạt khoảng 1.200 -1.350 xe/ngày.
Đoàn Công tác của Ban Quản lý hội đàm và khảo sát tại bến bãi cửa khẩu
Ái Điểm, huyện Ninh Minh, Quảng Tây, Trung Quốc
Tạo môi trường thuận lợi trong thu hút đầu tư và thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa
Phối hợp tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, trọng tâm là nâng cao chất lượng tham mưu, xử lý công việc của các cấp, ngành và trách nhiệm của người đứng đầu. Chuẩn hóa bộ thủ tục, kịp thời cập nhật, sửa đổi, bãi bỏ các thủ tục hành chính không còn phù hợp. Chất lượng ban hành văn bản quy phạm pháp luật được nâng lên; các thủ tục hành chính được niêm yết công khai đầy đủ và đúng quy định tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tra cứu, đặc biệt là các thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, quản lý doanh nghiệp, xuất nhập khẩu...
Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị chủ động tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu, việc thực hiện quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh, chuyển cửa khẩu, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh; ứng dụng nền tảng cửa khẩu số và triển khai xây dựng mô hình quản lý hải quan thông minh tiến tới hải quan số đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nhằm nâng cao năng lực thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh.
Năm 2023, UBND tỉnh đã phối hợp, hỗ trợ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức thành công Lễ công bố xuất khẩu chính ngạch sản phẩm tổ yến đầu tiên sang Trung Quốc tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị. Tổ chức hội nghị gặp gỡ các Doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa qua 04 cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn năm 2023; đối thoại, giải quyết Đơn kiến nghị của Cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại cửa khẩu Hữu Nghị, thông qua các cuộc đối thoại đã giải quyết, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện thuận lợi, thu hút hơn nữa các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh.
Lễ công bố xuất khẩu lô sản phẩm tổ yến đầu tiên của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc
Tuy nhiên, trong năm 2023 Kinh tế cửa khẩu phụ thuộc nhiều vào cơ chế, chính sách của phía Trung Quốc; trong khi đó chính sách thương mại biên giới của Trung Quốc thường xuyên thay đổi theo hướng xuất nhập khẩu chất lượng cao; yêu cầu về đóng gói bao bì, truy xuất nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, đồng thời kiểm soát chặt về tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm đối với mặt hàng nông sản, hoa quả, trái cây nhập khẩu từ Việt Nam. Do đó cần duy trì công tác nắm tình hình, dự báo tình huống phát sinh để kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc nhằm duy trì, tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên.
Do đó, bước sang năm 2024, Ban Quản lý đã xác định và xây dựng các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tập trung vào các hoạt động trọng tâm sau:
Thứ nhất, phát triển đa dạng các loại hình thương mại, du lịch và dịch vụ: Thông qua việc đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử, thương mại tự do, cửa hàng miễn thuế, kết hợp du lịch văn hóa tâm linh, du lịch sinh thái.
Phát triển các loại hình dịch vụ gắn với KKT cửa khẩu, trọng tâm là dịch vụ logistics, đại lý hải quan, tư vấn pháp luật, kiểm nghiệm, kiểm dịch theo hướng chất lượng, văn minh, hiện đại, nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn.
Đồng thời, khuyến khích phát triển một số loại dịch vụ mới có giá trị gia tăng cao. Triển khai có hiệu quả dự án hỗ trợ kỹ thuật để nghiên cứu xây dựng Khu hợp tác thương mại, du lịch Tân Thanh - Pò Chài.
Thứ hai, tiếp tục tăng cường công tác đối ngoại: Tiếp tục thực hiện hiệu quả, toàn diện ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân với Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) để vừa tạo thuận lợi cho phát triển KKT cửa khẩu, vừa đảm bảo quốc phòng, an ninh; duy trì chương trình Gặp gỡ đầu Xuân, Hội nghị Ủy ban công tác liên hợp và thực hiện hiệu quả cơ chế trao đổi, hội đàm đã ký kết giữa hai bên để phối hợp thực hiện công tác quản lý biên giới, quản lý cửa khẩu, đấu nối đường bộ qua biên giới, nâng cấp cửa khẩu, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu; thực hiện có hiệu quả “Thỏa thuận hợp tác lao động qua biên giới”; tăng cường hội đàm, trao đổi, đàm phán để tháo gỡ những rào cản, vướng mắc về chính sách xuất nhập khẩu hàng hoá, khai thác, tìm kiếm thị trường xuất khẩu hàng hoá.
Triển khai xây dựng mô hình “Cửa khẩu kiểu mẫu” tại cặp cửa khẩu Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan. Triển khai Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại tuyến đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị-Hữu Nghị Quan sau khi được Chính phủ phê duyệt. Tổ chức Lễ công bố các lối thông quan/đường chuyên dụng khu vực mốc 1088/2-1089, 1090-1091, 1104-1105 thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) -Hữu Nghị Quan (Trung Quốc) sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Thứ ba, nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách để phát triển kinh tế cửa khẩu: Tập trung thực hiện tốt các cơ chế, chính sách của Trung ương và của Tỉnh; rà soát các chính sách đã ban hành để kịp thời đề xuất điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với tình hình và điều kiện của tỉnh, hỗ trợ giải quyết các khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh trong KKT cửa khẩu. Huy động nguồn vốn ngoài ngân sách để quy hoạch, triển khai đầu tư theo quy hoạch, tạo quỹ đất sạch nhằm thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, sản xuất hàng xuất khẩu.
Thứ tư, tạo môi trường thuận lợi trong thu hút đầu tư và thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa: Tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI); tăng cường cải cách hành chính, nhất là các thủ tục liên quan quản lý xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, đầu tư… theo hướng đơn giản, hiện đại, có sự phối hợp và liên kết bằng công nghệ thông tin giữa cơ quan quản lý tương ứng của Việt Nam và Trung Quốc. Hoàn thiện Chương trình phát triển kinh tế số. Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực. Tiếp tục rà soát triển khai cung cấp 100% dịch vụ công đủ điều kiện thực hiện mức độ 4 trên Cổng dịch vụ công của tỉnh.
Đổi mới và đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư, phương thức huy động vốn; đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư, tiếp tục triển khai có hiệu quả các dự án theo hình thức đối tác công tư (PPP); tăng cường tiếp xúc, làm việc với các nhà đầu tư nước ngoài và đổi mới hình thức vận động tài trợ nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), thu hút, nâng cao chất lượng các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Khu KTCK. Tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn nhằm phát huy tối đa lợi thế các cửa khẩu. Tăng cường kết hợp giữa các hoạt động xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại và xúc tiến du lịch nhằm quảng bá và thu hút đầu tư, thu hút du khách, phát triển thương mại.
Chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường công tác phối hợp để thúc đẩy tối đa hoạt động thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh; chủ động xây dựng phương án đảm bảo phân luồng giao thông, phương tiện và thực hiện hoạt động thông quan trong thời kỳ cao điểm đầu năm 2024. Tiếp tục rà soát, nghiên cứu, khắc phục những hạn chế, bất cập phát sinh trong triển khai Nền tảng cửa khẩu số tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và cửa khẩu Tân Thanh. Tăng cường hướng dẫn, tuyên truyền đối với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hoạt động dịch vụ xuất nhập khẩu để tạo sự đồng thuận, hiệu quả trong triển khai thực hiện Nền tảng cửa khẩu số.
Thứ năm, tăng cường công tác quản lý nhà nước và đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới: Tăng cường công tác quốc phòng - an ninh, bảo đảm chủ quyền biên giới quốc gia, tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ khu vực biên giới, nhất là các đường mòn, lối mở, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về xuất nhập cảnh. Tiếp tục thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa các lực lượng Biên phòng, Công an, Hải quan và giữa các lực lượng chức năng khu vực cửa khẩu hai nước. Thực hiện đồng bộ các biện pháp trong công tác quản lý thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng cấm, hàng giả./.
Phan Vũ Hoàng Tùng - Phòng Kế hoạch tổng hợp
